Neuralgia nerwu trójdzielnego

najczęstsza przyczyna bólu twarzy

Neuralgia nerwu trójdzielnego (nazywana również nerwobólem trójdzielnym) to najczęstszy nerwoból występujący w obrębie twarzy, a także jedna z najczęstszych przyczyn bólu twarzy. Jest schorzeniem bardzo negatywnie wpływającym na jakość życia pacjentów a nie leczona może prowadzić np. do depresji reaktywnej.

Co to jest neuralgia trójdzielna?

To choroba, która przebiega z silnym bólem o charakterze neuropatycznym zlokalizowanym w obrębie co najmniej jednej gałęzi nerwu trójdzielnego. Występuje w formie klasycznej neuralgii trójdzielnej oraz bolesnej neuropatii trójdzielnej w przebiegu np. półpaśca, stwardnienia rozsianego, urazu czy innych chorób (5-10% przypadków neuralgii trójdzielnej).

Nerw trójdzielny to największy z nerwów czaszkowych, który ma charakter mieszany (oznacza to, że unerwia dane obszary twarzy zarówno czuciowo, jak i ruchowo). Wytwarza on 3 główne gałęzie:

nerw oczny (unerwia czuciowo boczną powierzchnię nosa i skórę głowy powyżej oka) – na rysunku kolor zielony (dolegliwości bólowe u 4% pacjentów w tym zakresie)
nerw szczękowy (unerwia czuciowo skórę poniżej oka i powyżej ust) – na rysunku kolor różowy (dolegliwości bólowe u 35% pacjentów w tym zakresie)
nerw żuchwowy (unerwia czuciowo skórę poniżej ust i skronie, a ruchowo mięśnie odpowiedzialne za żucie) – na rysunku kolor żółty (dolegliwości bólowe u 30% pacjentów w tym zakresie)

Każda z tych gałęzi dzieli się na inne, mniejsze nerwy.

Dla nerwobólu trójdzielnego charakterystyczny jest nagły, najczęściej jednostronny, krótkotrwały i nawracający ból, który pacjenci opisują jako ostry, rwący, kłujacy, czasem przypominający rażenie prądem. Jest on bardzo silny, często promieniuje do dystalnych końców gałęzi. W okolicy, w której pacjent zgłasza ból najczęściej występuje nadwrażliwość na dotyk, a sam ból może być wywołany np. powiewem wiatru, ruchem głowy czy dotykiem (pobudzającym punkty spustowe). Typowa dla neuralgii trójdzielnej jest zmienna częstość jej napadów, które jednak u danego pacjenta przebiegają podobnie, a miedzy nimi występują okresy całkowitej bezbolesności, zazwyczaj bez uchwytnych ubytków neurologicznych.

Objawy występujące w neuralgii trójdzielnej związane są ze zmianami demielinizacyjnymi (uszkodzeniem osłonki nerwu oraz samego nerwu) nerwu trójdzielnego na różnych jego poziomach, najczęściej spowodowane uciskiem naczynia krwionośnego.

Leczenie neuralgii trójdzielnej

Postępowanie zastosowane w neuralgii trójdzielnej powinno być wielotorowe. Można zastosować leczenie farmakologiczne, metody niefarmakologiczne oraz psychoterapię poznawczo-behawioralną.

Farmakoterapia

To podstawowa metoda stosowana w leczeniu neuralgii trójdzielnej. Lekiem pierwszego rzutu jest karbamazepina (to lek przeciwdrgawkowy), lekami drugiego rzutu są baklofen (lek spazmolityczny), lamotrygina, okskarbamazepina, gabapentyna, pregabalina, klonazepam czy topiramat (leki przeciwdrgawkowe). Leczenie farmakologiczne ma dość wysoką skuteczność, dostępnych jest dużo leków, które w tym przypadku można zastosować, a ciągle trwają badania nad kolejnymi, nowymi substancjami mogącymi pomóc ulżyć pacjentom.

Leczenie niefarmakologiczne

Powinno być zastosowane w przypadku, gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne, niewystarczające albo powoduje nieakceptowalne dla pacjenta działania niepożądane. To inwazyjne procedury lecznicze, które wykonuje się na różnych poziomach nerwu trójdzielnego. Można zastosować działania na poziomie obwodowych gałęzi nerwu trójdzielnego (np. kriolezja (działanie niską temperaturą), termolezja (działanie wysoką temperaturą), neuroliza (działanie substancjami chemicznymi) czy chirurgia stereotaktyczna lub mikronaczyniowa dekompresja), w obrębie zwoju Gassera (termolezja, metody chemiczne, kompresja balonem).

Metody niefarmakologiczne umożliwiają osiągnięcie długotrwałej ulgi w bólu – w zależności od zastosowanej metody, od kilku do kilkudziesięciu lat. Ponadto są bezpieczne i obarczone niewielką ilością powikłań.

Psychoterapia poznawczo behawioralna

To skuteczna metoda wspomagająca leczenie bólu przewlekłego, w tym bólu związanego z neuralgią trójdzielną. Więcej o niej dowiesz się z rozmowy, którą przeprowadziłam z terapeutką.

Neuralgia nerwu trójdzielnego to choroba przebiegająca z bardzo silnym bólem, wymagająca specjalistycznego leczenia.